Nasze życie dzieli się na sferę zawodową i sferę prywatną. Niekiedy jest to dla nas wyzwanie, by te dwie sfery zrównoważyć. Zadanie to jest jeszcze trudniejsze wówczas, gdy jesteśmy aktywnymi zawodowo rodzicami. W 2019 roku Parlament Europejski i Rada UE uchwalili dyrektywę, która nakłada na wszystkie państwa zrzeszone w Unii Europejskiej obowiązek wdrożenia i to do sierpnia 2022 roku, nowych przepisów regulujących urlopy rodzicielskie w ramach zjawiska określanego jako „work-life balance”.
Urlop rodzicielski – jak to wygląda obecnie?
Obecnie polskie prawo pracy zapewnia zatrudnionym na umowę o pracę lub pozostającym w innym stosunku pracy, rodzicom, cztery warianty urlopu związanego z opieką nad dzieckiem. Jest to urlop macierzyński, rodzicielski, wychowawczy i ojcowski. Pierwszy z nich przysługuje zarówno matce jak i ojcu. Z tymże ojciec może go wykorzystać tylko w tej części, która przysługuje matce a której pracująca mama nie wykorzystała. Urlop macierzyński jest uzależniony od tego ile posiadamy potomstwa. Chodzi tu jednak o jeden poród. Tak więc, jeżeli urodziło się nam jedno dziecko, wymiar macierzyńskiego urlopu zaczyna się od 20 tygodni. Jeżeli mamy gromadkę pięć lub więcej pociech, wówczas taki urlop może wynosić już nawet 37 tygodni, czyli dziewięć miesięcy.
Drugi urlop, zwany rodzicielskim, przysługuje obojgu rodzicom tak samo. Z takiego urlopu może skorzystać zarówno matka jak i ojciec dziecka i on także jest uzależniony od liczby dzieci z jednego porodu. Wynosi on 32 tygodnie po przyjściu na świat jednego dziecka, do 34 tygodni, jeżeli na świat przyszło dwoje lub więcej dzieci. Trzecim urlopem jest urlop wychowawczy, który także przysługuje zarówno matce jak i ojcu. Łącznie może on wynosić 36 miesięcy i można go podzielić na, maksymalnie pięć części. Ostatnim urlopem związanym z opieką nad dzieckiem, jest urlop ojcowski. Wymiar tego urlopu to dwa pełne tygodnie (14 dni), które można podzielić na pół, czyli wykorzystać urlop jednorazowo lub podzielić go na dwa urlopy po 7 dni. Taki urlop przysługuje ojcu do momentu ukończenia przez dziecko, 2. roku życia.
Zmian w urlopach rodzicielskich 2022
Założeniem dyrektywy „Work-life balance” jest przede wszystkim zasada równości. Jej twórcy chcą zachęcić kobiety i mężczyzn do równiejszego podziału obowiązków związanych z opieką nad dzieckiem lub dziećmi. Chodzi o zwiększenie aktywności kobiet na rynku pracy i rozszerzenie możliwości korzystania przez panów z urlopów rodzinnych czy bardziej elastycznego czasu pracy. Co się zmieni w poszczególnych urlopach? Po pierwsze: ojcowie będą mieli prawo do urlopu z racji narodzin dziecka. Prawo to ma także dotyczyć drugiego z rodziców a wymiar takiego urlopu to 10 dni roboczych.
Po drugie: urlop rodzicielski dla rodziców z racji narodzin ale też przysposobienia dziecka w wymiarze 4 miesięcy. Tak więc zarówno matka jak i ojciec będą mogli osobno wykorzystać po 2 miesiące takiego urlopu. Warto zaznaczyć, iż taki urlop nie podlega przeniesieniu. Obecnie polskie prawo nie przewiduje takiego rozwiązania, choć wyjątkiem są tutaj pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego dla matki. Urlop rodzicielski przysługuje do osiągnięcia przez dziecko górnej granicy wieku, wynoszącej 8 lat. Po trzecie: urlop opiekuńczy, który pracownik może wykorzystać na osobistą opiekę krewnego lub osoby zamieszkującej to samo gospodarstwo domowe. Warunkiem są „poważne względy medyczne”. Wymiar takiego urlopu w ciągu roku, to 5 dni. Nasz rodzimy Kodeks Pracy przewiduje obecnie tzw opiekę nad dzieckiem, czyli zwolnienie z pracy na okres 16 godzin lub 2 dni. Tym samym omawiana dyrektywa, rozszerza urlop opiekuńczy, obejmując nim również matkę, ojca, współmałżonka lub partnera/partnerkę żyjących wspólnie w związku partnerskim. Z tym ostatnim wiąże się jedno ograniczenie, czyli dane państwo członkowskie musi w swojej polityce, dopuszczać związki partnerskie.
Rozwiązania te muszą być obowiązkowo wprowadzone do sierpnia 2022 roku, we wszystkich państwach członkowskich na terenie Unii Europejskiej.
